Czym jest EuroVelo? "Wczorajsi kupcy – turystami jutra"  to hasło, które przyświeca paneuropejskiej sieci długodystansowych szlaków rowerowych - EuroVelo. Z punktu widzenia historii osady ludzkie powstawały tam, gdzie przebiegały szlaki handlowe, często ciągnące się przez tysiące kilometrów. Dziś handel oznacza autostrady, lotniska, wielkie metropolie, często zagrożenie dla środowiska; stąd wiele miasteczek i wsi zostało odciętych od swoich korzeni, z których wyrastały. Obecnie szansą na rozwój wielu małych lokalnych społeczności staje się m.in. zrównoważona turystyka, czyli taka, która odbywa się z poszanowaniem dla środowiska naturalnego. Impulsem do przyciągnięcia (zagranicznego) turysty może być długodystansowy szlak rowerowy, który posiada odpowiedni standard i jest odpowiednio wypromowany. Takim potrzebom odpowiada EuroVelo, pomysł, który wykiełkował w Europejskiej Federacji Cyklistów w 1995 roku. EuroVelo, jest to projekt, który zakłada stworzenie 12 długodystansowych tras rowerowych o łącznej długości 65 tyś. kilometrów oplatających swoim zasięgiem cały kontynent Europejski (mapa szlaków 2005.pdf 250 kB - tutaj). Szlaki służą nie tylko „pożeraczom kilometrów”. Z krótkich odcinków tras można korzystać lokalnie, np. robiąc krótki wypad za miasto na rowery, bądź też jadąc częściowo po trasie. Więcej o szlakach EuroVelo - tutaj.

EuroVelo – czyli europejska sieć

Koordynacją i promocją szlaków EuroVelo na arenie międzynarodowej zajmują się Europejska Federacja Cyklistów (ECF), Sustrans z Wielkiej Brytanii oraz De Frie Fugle z Danii. Tworzenie systemu w terenie jest już jednak zdecentralizowane. Poszczególnymi odcinkami zajmują się lokalne organizacje, które same szukają pieniędzy na ich realizację i utrzymanie. Samorządy, które często włączają się w tworzenie szlaku, widzą w tym prestiż (nie jest to już szlak z miasta nad jezioro, ale z np. Aten do Przylądka Pólnocy) oraz szansę na rozwój turystyki w regionie. I nie mijają się z prawdą – badania przeprowadzone przez ECF szacują, że do 2020 roku turystyka rowerowa może przynieść ponad 21 miliardów euro przychodów rocznie w Europie, a wiele z tych pieniędzy zostanie na terenach wiejskich – tym samym wpłynie na rozwój społeczności, które często są omijane przez zmotoryzowany ruchu turystyczny.

EuroVelo nie jest gigantycznym projektem budowy tysięcy kilometrów ścieżek rowerowych - szlaki są prowadzone są istniejącymi drogami, najczęściej utwardzonymi i o małym natężeniu ruchu – czyli takimi, jakie turyści objuczeni sakwami lubią najbardziej.

Aby nadać całej sieci EuroVelo odpowiedni standard, powstał specjalny przewodnik prezentujący najlepsze praktyki w planowaniu i wdrażaniu tras rowerowych: „EuroVelo: Guidelines for Implementation"

EuroVelo, a sprawa Polska

Polska na mapie szlaków EuroVelo (EV) to obszar przebiegu pięciu tras:

• EV2 (Szlak Stolic): Galway (Irlandia) - Londyn - Haga - Munster - Berlin - Poznań - Warszawa - Mińsk - Moskwa (ok. 5500 km);
• EV4: Roscoff (Francja) - Akwizgran (Aachen) - Frankfurt - Praga - Brno - Kraków - Lwów - Kijów (ok. 4000 km);
• EV9 (Szlak Bursztynowy): Gdańsk - Poznań - Wrocław - Ołomuniec - Brno -Wiedeń – Graz - Maribor – Pula (ok. 2000 km);
• EV10 (Szlak Morza Bałtyckiego): Kopenhaga - Szczecin - Gdańsk - Kłajpeda - Ryga - Tallin - Petersburg - Helsinki - Haparanda - Sztokholm - Kopenhaga (ok. 8000 km);
• EV11 (Szlak Europy Wschodniej): Nordkapp (Norwegia) - Helsinki - Tallin - Wilno - Warszawa - Kraków - Koszyce - Belgrad - Skopje - Ateny (ok. 6000 km).

Z tych pięciu tras, w najbardziej zaawansowanym stopniu znajduje się Szlak Bursztynowy EV9 oraz Szlak Europy Wschodniej EV11.

Szlak Europy Wschodniej EV11 jest gotowy na krótkim odcinku przy granicy Polsko-Słowackiej, a od roku 2006 w całym woj. Podlaskim; na odcinku Ogrodniki – Tarnowo (304 km) przecina Puszczę Augustowską, Wigierski i Biebrzański Park Narodowy oraz Dolinę Narwi  (poglądowa mapka). Odcinek Ruda - Ogrodniki (173 km) został opisany tutaj.

Szlak Bursztynowy EV9 (Amber Route) w Polsce EuroVelo 9 (zwany też Szlakiem Bursztynowym), któremu poświęcona jest niniejszy serwis, biegnie na przestrzeni prawie 2000 km - od Bałtyku do Adriatyku. Na chwilę obecną - 2006 rok - szlak EuroVelo 9 w Polsce (nie należy mylić z Bursztynowym Szlakiem Greenways) jest gotowy od Poznania do granicy z Republiką Czeską. Powstał on dzięki inicjatywie zarówno samorządów lokalnych jak i organizacji pozarządowych: 1. Odcinek w województwie Wielkopolskim koordynowany jest przez Międzygminny Związek Turystyczny "Wielkopolska Gościnna": Odcinek Poznań – Jutrosin (na granicy woj. wielkopolskiego i dolnośląskiego): 129 km; więcej czytaj w opisie przebiegu szlaku >>> 2. Odcinkiem w północnej częsci województwa Dolnośląskiego (od Jutrosina do granic Wrocławia) zajmuje się  Stowarzyszenie Gmin Turystycznych Wzgórz Trzebnickich i Doliny Baryczy. Odcinek Jutrosin (na granicy woj. wielkopolskiego i dolnośląskiego) –  Wrocław: 76 km; 3. Odcinek szlaku od Wrocławia (łącznie z miastem) do Paczkowa jest koordynowany przez Dolnośląską Fundację Ekorozwoju. Wrocław: 24 km; Wrocław – Paczków:     a. wariant przez Świdnicę: 156 km;     b. wariant przez Dzierżoniów: 139 km;

EuroVelo 9: Wrocław - Paczków Cały projekt stworzenia szlaku na tym odcinku jest koordynowany przez Dolnośląską Fundację Ekorozwoju, która zdobyła na ten cel środki z Unii Europejskiej - Programu Interreg IIIA Polska-Czechy oraz od lokalnych samorządów (więcej o projekcie). Na odcinku Wiry - Pieszyce wprowadzono dwa warianty przebiegu szlaku: przez Świdnicę (wariant dłuższy) i Gminę Dzierżoniów (wariant krótszy). Szlak biegnie w przeważającej większości drogami asfaltowymi o niewielkich nachyleniach i zazwyczaj małym natężeniu ruchu samochodowego. Wzdłuż całej trasy stoją tablice informacyjne oraz wiaty turystyczne; został wydany także przewodnik wraz z mapami. Odcinek Paczków – Głuchołazy (Mikulovice) ma ok. 65 km długości. Niestety, szlak na tym ostatnim polskim odcinku został poprowadzony metodą „szalonego przewodnika”, czyli zygzakiem – w linii prostej Paczków – Głuchołazy to niespełna 30 km).

Szlak Bursztynowy EV9 w Republice Czeskiej poprowadzony jest istniejącymi już trasami rowerowymi (inaczej niż w Polsce). Żółto-czarne tabliczki rowerowe wskazują nie tylko kierunek i odległość, ale często także schemat przebiegu szlaku na skrzyżowaniach. EV9 poprowadzony został następującymi cyklotrasami: nr 54: Mikulovice – Jesenik, nr 53: Jesenik – Hanusovice, nr 51: Hanusovice - Bludov - Mohelnice - Litovel – Ołomuniec. Trasa na odcinku Mikulovice – Ołomuniec ma 148 km długości. Dalej biegnie szlak posiada dwa warianty przebiegu: przez Breclav albo Brno i Hevlin do Wiednia.

Koordynacją szlaków rowerowych w Czechch i na Morawach zajmuje się Centrum Dopravního Výzkumu, partner Dolnośląskiej Fundacji Ekorozwoju w projekcie.